Stardust jest interdyscyplinarnym projektem studentów Politechniki Gdańskiej, którego celem jest wysłanie eksperymentów w balonach stratosferycznych w ramach konkursów REXUS/BEXUS oraz Global Space Balloon Challenge.
Pomysł na realizację misji balonów stratosferycznych powstał w naszych głowach w 2015 roku. Po pierwszych udanych misjach, mających na celu dolecenie do stratosfery i sprawdzenie możliwości tworzonych rozwiązań, byliśmy gotowi na przeprowadzenie bardziej skomplikowanych eksperymentów. Zaprosiliśmy do współpracy młodych naukowców z Koła Studentów Biotechnologii, również działającego przy Politechnice Gdańskiej, w celu wykonania wspólnie misji mikrobiologicznej.
Próbki, które pobraliśmy podczas misji biologicznej, zostały przebadane i sklasyfikowane, okazało się, że aż 26% zebranego przez nas materiału genetycznego było jeszcze nieopisanymi bakteriami! Na podstawie wykonanych badań powstaje publikacja naukowa.
Eksperymenty będą kontynuowane w laboratorium Katedry Biotechnologii Molekularnej i Mikrobiologii na Wydziale Chemicznym PG, gdyż ich dalsze etapy wymagają ścisłych warunków pracy. Celem eksperymentów jest zbadanie różnorodności oraz właściwości bakteryjnej mikroflory stratosfery. Literatura naukowa sugeruje możliwość występowania w stratosferze bakterii o wysokiej oporności na duże dawki promieniowań UV oraz jonizującego. Nie wykluczamy u nich możliwości posiadania nieznanych do tej pory mechanizmów naprawy DNA, które mogłyby być inspiracją dla przyszłych naukowców do ich praktycznego wykorzystania.
Z badań wstępnych przeprowadzonych przez koła naukowe SimLE i Koło Studentów Biotechnologii wynika że w stratosferze obecna jest duża liczba gatunków bakterii, które dotąd nie zostały opisane. Sugerują one również liczebną przewagę Enterokoków nad innymi bakteriami w stratosferze, czego nie potwierdzały wcześniejsze doniesienia literaturowe. Uważamy, że wymaga to głębszej weryfikacji poprzez wykonanie dobrze zaplanowanych eksperymentów, które dzięki konkursowym lotom balonów będą mogły mieć miejsce. Liczymy zatem na sukces w postaci zarówno zajęcia dobrych miejsc w konkursach, jak i przełomowych wyników badań w obranej dziedzinie; zarówno od strony technicznej, jak i badawczej.
W związku z rozwojem projektu mikrobiologicznego realizowanego w ramach Stardusta, zgłosiliśmy się do programu REXUS/BEXUS organizowanego przez Szwedzką Narodową Radę Kosmiczną (SNSB) oraz Niemiecką Agencję Kosmiczną (DLR) we współpracy z Europejską Agencję Kosmiczną (ESA). Przeszliśmy pomyślnie pierwszy etap polegający na nadsyłaniu uproszczonej dokumentacji projektowej, w związku z czym w listopadzie 2019 r. zaproszono nas do Europejskiego Centrum Badań i Technologii Kosmicznych w Noordwijk w Holandii w celu prezentacji projektu przed panelem ekspertów. Byliśmy jedynymi przedstawicielami naszego kraju podczas tego wydarzenia. Ku naszej uciesze, również i ten etap przeszliśmy pomyślnie i jako jedna z 6 europejskich ekip weźmiemy udział w misji stratosferycznej, która będzie miała miejsce w październiku 2020 w szwedzkiej Kirunie. Dzięki tej misji nasz eksperyment mikrobiologiczny będzie mógł odbyć niemal 5-godzinny lot w stratosferze, a my będziemy mogli ponownie przeprowadzić badania na większej próbie materiału.
W ramach projektu Stardust we współpracy z Kołem Naukowym Medycyny Kosmicznej z Zielonej Góry stworzyliśmy misję ANTARES. Wiosną 2018 roku wysłaliśmy do stratosfery z pierwszą misją komórki ludzkie, w celu wykonania późniejszych badań, które mają dowieść korelację pomiędzy przyjętą dawką promieniowania, a podwyższonym ryzykiem zapadnięcia na raka. Badania mają na celu sprawdzić czy osoby często przebywające w warunkach podwyższonego promieniowania kosmicznego np. piloci samolotów pasażerskich czy kosmonauci są bardziej narażeni na choroby nowotworowe.
Swój udział w misji miała także gdańska Akademia Sztuk Pięknych. W ramach wspólnych działań do stratosfery została wysłana rzeźba przedstawiająca płaszczkę.
W ramach Stardusta zrealizowaliśmy także projekt komory próżniowej. W roku akademickim 2016/2017 udało się przejść proces od projektu do wykonania prototypu komory próżniowej. Prace nad komorą dobiegły końca, komora została przez nas przetestowana i uznana za w pełni sprawną. W roku akademickim 2018/2019 wraz z użyciem komory imitowaliśmy warunki stratosfery i badaliśmy elektronikę jeszcze przed rozpoczęciem kolejnych misji w ramach projektu ANTARES.